Πολλοί άνθρωποι προσεύχονται, και περιμένουν απάντηση στην προσευχή τους. Επικαλούνται τη δύναμη ή τη βοήθεια του Θεού, και αναρωτιούνται αν θα υπάρξει θετική απάντηση στο αίτημά τους. Κάποιες φορές υπάρχει ικανοποιητική απάντηση, άλλες φορές όχι. Υπάρχουν προϋποθέσεις για να απαντήσει ο Θεός στις προσευχές ενός ατόμου;
Η Marilyn Adamson, που διακήρυττε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ότι είναι άθεη, γράφει:
«Τον καιρό που ήμουν άθεη, είχα κάποια καλή φίλη, που προσευχόταν συχνά. Κάθε βδομάδα μού διηγούνταν κάτι για το οποίο προσευχόταν και ζητούσε από τον Θεό να το φροντίσει. Και κάθε βδομάδα έβλεπα πως ο Θεός απαντούσε στην προσευχή της μ’ έναν θαυμάσιο τρόπο. Ξέρετε πόσο δύσκολο είναι για έναν άθεο να παρατηρεί κάτι τέτοιο τη μια βδομάδα μετά την άλλη; Ύστερα από λίγο η έννοια “σύμπτωση” αρχίζει να φαντάζει πολύ αδύναμη.
Γιατί λοιπόν ο Θεός απαντούσε στις προσευχές της φίλης μου; Η σημαντικότερη αιτία ήταν επειδή είχε μια προσωπική βιωματική σχέση με τον Θεό. Ήθελε να ακολουθεί τον Θεό. Και στ’ αλήθεια άκουγε όσα Εκείνος της έλεγε. Στο μυαλό της, ο Θεός είχε κάθε δικαίωμα να κατευθύνει τη ζωή της, πράγμα που πολύ ευχαρίστως Του επέτρεπε να κάνει.
Όταν προσευχόταν για διάφορα πράγματα, το έκανε τελείως φυσιολογικά, γιατί αυτό ήταν επακόλουθο της σχέσης που είχε με τον Θεό. Ένιωθε πολύ άνετα, όταν εκμυστηρευόταν στον Θεό όλες της τις ανάγκες, τις έγνοιες, τα προβλήματα της ζωής της. Επιπλέον ήταν βέβαιη, σύμφωνα με όσα διάβαζε στην Αγία Γραφή, πως ο Θεός ήθελε να Τον εμπιστεύεται σαν μικρό παιδί.
Στη ζωή της μπορούσε κανείς να δει αυτό που λέει η Αγία Γραφή: “Και να γιατί έχουμε εμπιστοσύνη και θάρρος απέναντι στον Θεό: Αν Του ζητήσουμε κάτι σύμφωνο με το θέλημά Του, μας ακούει. Έτσι, ξέροντας ότι ακούει τα αιτήματά μας, είμαστε βέβαιοι πως θα εκπληρωθούν”.1Α´ Επιστολή Ιωάννου 5.14-15: Kαὶ αὕτη ἐστὶν ἡ παρρησία ἣν ἔχομεν πρὸς αὐτόν, ὅτι ἐάν τι αἰτώμεθα κατὰ τὸ θέλημα αὐτοῦ, ἀκούει ἡμῶν. καὶ ἐὰν οἴδαμεν ὅτι ἀκούει ἡμῶν ὃ ἂν αἰτώμεθα, οἴδαμεν ὅτι ἔχομεν τὰ αἰτήματα ἃ ᾐτήκαμεν παρ’ αὐτοῦ.
Γιατί λοιπόν ο Θεός δεν απαντάει στις προσευχές όλων των ανθρώπων;
Ίσως επειδή δεν έχουν μια προσωπική βιωματική σχέση με τον Θεό. Μπορεί να γνωρίζουν πως υπάρχει Θεός, ακόμη μπορεί και να λατρεύουν τον Θεό κάπου-κάπου. Εκείνοι όμως που σπάνια παίρνουν απάντηση στην προσευχή τους, είναι εκείνοι που δεν έχουν προσωπική σχέση μαζί Του. Ποτέ δεν έχουν δεχτεί τη συγχώρεση του Θεού για τις αμαρτίες τους. Θ’ αναρωτιέσαι ποια σχέση μπορεί να έχει το ένα με το άλλο. Να μια εξήγηση: “Θαρρείτε πως το χέρι του Κυρίου δεν φτάνει να σας σώσει, και πως το αφτί Του δεν μπορεί να σας ακούσει; Λάθος! Οι αμαρτίες σας, όμως, υψώνουν τείχος ανάμεσα σ’ εσάς και στον Θεό σας, κι οι ανομίες σας Τον έκρυψαν μακριά σας, τόσο που να μη σας ακούει”.2Ησαΐας 59.1-2: Μὴ οὐκ ἰσχύει ἡ χεὶρ Kυρίου τοῦ σῶσαι; ἢ ἐβάρυνεν τὸ οὖς αὐτοῦ τοῦ μὴ εἰσακοῦσαι; ἀλλὰ τὰ ἁμαρτήματα ὑμῶν διιστῶσιν ἀνὰ μέσον ὑμῶν καὶ τοῦ Θεοῦ, καὶ διὰ τὰς ἁμαρτίας ὑμῶν ἀπέστρεψεν τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ἀφ’ ὑμῶν τοῦ μὴ ἐλεῆσαι.
Είναι πολύ φυσικό να νιώθεις αυτόν τον χωρισμό από τον Θεό. Όταν οι άνθρωποι αρχίζουν να ζητούν διάφορα από τον Θεό, τι συμβαίνει συνήθως; Ξεκινούν κάπως έτσι: “Θεέ μου, χρειάζομαι πραγματικά τη βοήθειά σου γι’ αυτό μου το πρόβλημα…” Στη συνέχεια υπάρχει μια παύση, και μετά ξαναξεκινάει… “Αναγνωρίζω πως δεν είμαι τέλειος άνθρωπος, και στην πραγματικότητα δεν έχω το δικαίωμα να σου ζητήσω κάτι τέτοιο…” Υπάρχει μια αναγνώριση των προσωπικών αμαρτιών και πτώσεων. Και ο άνθρωπος καταλαβαίνει πως αυτό δεν είναι κάτι που το γνωρίζει μόνο ο ίδιος. Το γνωρίζει και ο Θεός επίσης. Είναι σαν να λέει: “Ποιον πάω να ξεγελάσω;” Αυτό που οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν είναι πώς να δεχτούν τη συγχώρεση των αμαρτιών τους από τον Θεό. Ίσως δεν ξέρουν ότι μπορούν να ζητήσουν από τον Θεό να έχουν μια προσωπική βιωματική σχέση μαζί Του, και ότι Εκείνος θα τους ακούσει. Αυτό είναι το απαραίτητο στοιχείο, η βάση που χρειάζεται κάποιος, προκειμένου ο Θεός να αρχίσει να απαντά στις προσευχές του.
Πώς να προσευχόμαστε: Η βάση
Αρχικά ξεκινάς με μια προσωπική βιωματική σχέση με τον Θεό. Φαντάσου κάποιον νεαρό να πηγαίνει και να ζητάει από έναν Υπουργό, τον οποίο δεν γνωρίζει, να εγγυηθεί για ένα δάνειο αυτοκινήτου. Ο νεαρός θα είχε μηδενικές πιθανότητες να γίνει δεκτό το αίτημά του (Εννοείται πως ο Υπουργός δεν είναι ανόητος). Αν όμως η κόρη του Υπουργού πήγαινε στον πατέρα της και του ζητούσε να εγγυηθεί για ένα δάνειο αυτοκινήτου, δεν θα υπήρχε κανένα πρόβλημα. Αυτό που έχει σημασία είναι η σχέση που έχει ο Υπουργός με τον ενδιαφερόμενο.
Όταν κάποιος είναι παιδί του Θεού, όταν ανήκει στον Θεό, ο Θεός τον γνωρίζει, και ακούει τις προσευχές του. Ο Ιησούς είπε: “Εγώ είμαι ο καλός βοσκός… αναγνωρίζω τα δικά μου πρόβατα, και εκείνα αναγνωρίζουν εμένα. Τα δικά μου τα πρόβατα αναγνωρίζουν τη φωνή μου, και εγώ τα αναγνωρίζω, και με ακολουθούν. Εγώ τους δίνω αιώνια ζωή, και δεν θα χαθούν ποτέ, γιατί κανένας δεν θα μπορέσει να τα αρπάξει από την εξουσία μου”.3Κατά Ιωάννην ευαγγέλιο 10.14: Ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλός, καὶ γινώσκω τὰ ἐμὰ καὶ γινώσκομαι ὑπὸ τῶν ἐμῶν… 10.27-28: Τὰ πρόβατα τὰ ἐμὰ τῆς φωνῆς μου ἀκούει, κἀγὼ γινώσκω αὐτά, καὶ ἀκολουθοῦσί μοι, κἀγὼ ζωὴν αἰώνιον δίδωμι αὐτοῖς, καὶ οὐ μὴ ἀπόλωνται εἰς τὸν αἰῶνα, καὶ οὐχ ἁρπάσει τις αὐτὰ ἐκ τῆς χειρός μου.
Γνωρίζεις λοιπόν πραγματικά τον Θεό; Εκείνος σε γνωρίζει; Έχεις μαζί Του μια τέτοια βιωματική σχέση, που ο Θεός να εγγυάται απαντήσεις στις προσευχές σου; Ή μήπως ο Θεός βρίσκεται σε αρκετή απόσταση από σένα, σαν κάποια αφηρημένη έννοια στη ζωή σου; Αν ο Θεός βρίσκεται κάπου μακριά ή αν δεν είσαι βέβαιος αν γνωρίζεις βιωματικά τον Θεό, μπορείς να βοηθηθείς άμεσα.
Ο Θεός θα απαντήσει οπωσδήποτε στην προσευχή σου;
Για εκείνους που Τον γνωρίζουν και εμπιστεύονται σ’ Εκείνον, φαίνεται πως ο Χριστός είναι πολύ γενναιόδωρος στην προσφορά Του. “Αν μείνετε ενωμένοι μαζί μου, και τα λόγια μου μείνουν ζωντανά μέσα σας, ό,τι θελήσετε ζητήστε το, και θα σας δοθεί”.4Κατά Ιωάννην ευαγγέλιο 15.7: Ἐὰν μείνητε ἐν ἐμοὶ καὶ τὰ ῥήματά μου ἐν ὑμῖν μείνῃ, ὃ ἐὰν θέλητε αἰτήσασθε καὶ γενήσεται ὑμῖν. “Μένουν ενωμένοι” μαζί Του, και “τα λόγια Του μένουν ζωντανά μέσα τους” σημαίνει ότι ζουν τη ζωή τους κάτω από την καθοδήγησή Του, Τον εμπιστεύονται, ακούν αυτά που λέει. Τότε μπορούν κι αυτοί να ζητήσουν ό,τι θελήσουν. Ας δούμε άλλο ένα προσόν: “Και να γιατί έχουμε εμπιστοσύνη και θάρρος απέναντι στον Θεό: Αν Του ζητήσουμε κάτι σύμφωνο με το θέλημά Του, μας ακούει. Έτσι, ξέροντας ότι ακούει τα αιτήματά μας, είμαστε βέβαιοι πως θα εκπληρωθούν”5 Α´ Επιστολή Ιωάννου 5.14-15: Kαὶ αὕτη ἐστὶν ἡ παρρησία ἣν ἔχομεν πρὸς αὐτόν, ὅτι ἐάν τι αἰτώμεθα κατὰ τὸ θέλημα αὐτοῦ, ἀκούει ἡμῶν. καὶ ἐὰν οἴδαμεν ὅτι ἀκούει ἡμῶν ὃ ἂν αἰτώμεθα, οἴδαμεν ὅτι ἔχομεν τὰ αἰτήματα ἃ ᾐτήκαμεν παρ’ αὐτοῦ.. Ο Θεός απαντάει στις προσευχές μας σύμφωνα με το θέλημά Του (και σύμφωνα με τη σοφία Του, την αγάπη Του για μας, την αγιότητά Του κλπ.).
Εκεί που μπορεί να σκοντάψουμε είναι να νομίζουμε πως γνωρίζουμε το θέλημα του Θεού, επειδή κάποια πράγματα φαίνονται πολύ φυσιολογικά σ’ εμάς. Συμπεραίνουμε πως υπάρχει μία μόνο σωστή “απάντηση” σε κάποια συγκεκριμένη προσευχή, και υποθέτουμε πως οπωσδήποτε αυτό θα ήταν το θέλημα του Θεού. Κι εκεί είναι που δυσκολεύουν τα πράγματα. Ζούμε μέσα σε περιορισμένο χρόνο και περιορισμένη γνώση. Έχουμε περιορισμένες πληροφορίες για κάποια κατάσταση και για τις συνέπειες κάποιων μελλοντικών ενεργειών μας πάνω στη συγκεκριμένη περίπτωση. Η κατανόηση του Θεού είναι απεριόριστη. Μόνο Εκείνος γνωρίζει τον ρόλο που παίζει κάποιο γεγονός μέσα στην πορεία της ιστορίας. Και ίσως έχει κάποιο σκοπό, τον οποίο εμείς πολύ δύσκολα μπορούμε να κατανοήσουμε. Έτσι, ο Θεός δεν θα κάνει κάτι μόνο και μόνο επειδή εμείς πιστεύουμε πως είναι το θέλημά Του.
Τι χρειάζεται; Τι έχει προσχεδιάσει ο Θεός;
Πολλές σελίδες θα μπορούσαν να γραφτούν σχετικά με την πρόνοια του Θεού για μας. Όλη η Αγία Γραφή είναι γεμάτη από περιγραφές της σχέσης που ο Θεός θέλει να έχουμε μαζί Του, και το είδος της ζωής που θέλει να μας δώσει. Παρακάτω βλέπουμε μερικά παραδείγματα:
“Ο Κύριος προσμένει να σας σπλαχνιστεί· είν’ έτοιμος να σηκωθεί και να σας ελεήσει, γιατί ο Κύριος είναι Θεός δικαιοσύνης· μακάριοι όσοι Τον εμπιστεύονται”.6Ησαΐας 30.18: Καὶ πάλιν μενεῖ ὁ Θεὸς τοῦ οἰκτιρῆσαι ὑμᾶς καὶ διὰ τοῦτο ὑψωθήσεται τοῦ ἐλεῆσαι ὑμᾶς· διότι κριτὴς Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν ἐστιν, καὶ ποῦ καταλείψετε τὴν δόξαν ὑμῶν; μακάριοι οἱ ἐμμένοντες ἐν αὐτῷ. Το καταλάβατε αυτό; Όπως ακριβώς κάποιος σηκώνεται από την καρέκλα του να έρθει να σας βοηθήσει, ο Θεός “σηκώνεται για να σας ελεήσει”. “Ο δρόμος του Θεού είναι τέλειος… Είναι ασπίδα για όλους όσους βρίσκουν καταφύγιο σ’ Εκείνον”.7Ψαλμοί 17.31[18.30]: Ὁ Θεός μου, ἄμωμος ἡ ὁδὸς αὐτοῦ… ὑπερασπιστής ἐστιν πάντων τῶν ἐλπιζόντων ἐπ’ αὐτόν. “Αρέσουνε στον Κύριο εκείνοι που Τον σέβονται και ελπίζουν στο έλεός Του”.8Ψαλμοί 146[147].11: Εὐδοκεῖ Κύριος ἐν τοῖς φοβουμένοις αὐτὸν καὶ ἐν τοῖς ἐλπίζουσιν ἐπὶ τὸ ἔλεος αὐτοῦ.
Όμως η μεγαλύτερη φανέρωση της αγάπης και της αφοσίωσης του Θεού σ’ εσένα είναι αυτή: Ο Ιησούς είπε: “Κανείς δεν έχει μεγαλύτερη αγάπη από κείνον που θυσιάζει τη ζωή του για χάρη των φίλων του”.9Κατά Ιωάννην ευαγγέλιο 15.13: Μείζονα ταύτης ἀγάπην οὐδεὶς ἔχει, ἵνα τις τὴν ψυχὴν αὐτοῦ θῇ ὑπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ. Αυτό ακριβώς έκανε ο Ιησούς για μας. Κι έτσι, “όταν ο Θεός είναι με το μέρος μας, ποιος μπορεί να είναι εναντίον μας; Ο Θεός δεν λυπήθηκε ούτε το μονογενή Του Υιό, αλλά Τον παρέδωσε στον θάνατο για χάρη μας. Δεν θα μας δωρίσει, λοιπόν, μαζί μ’ Αυτόν τα πάντα;”10Επιστολή προς Ρωμαίους 8.31-32: Εἰ ὁ Θεὸς ὑπὲρ ἡμῶν, τίς καθ’ ἡμῶν; ὅς γε τοῦ ἰδίου Υἱοῦ οὐκ ἐφείσατο, ἀλλὰ ὑπὲρ ἡμῶν πάντων παρέδωκεν αὐτόν, πῶς οὐχὶ καὶ σὺν αὐτῷ τὰ πάντα ἡμῖν χαρίσεται;
Τι γίνεται με τις αναπάντητες προσευχές;
Είναι γεγονός ότι οι άνθρωποι αρρωσταίνουν, πεθαίνουν, ίσως αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα και κάθε είδους δυσκολίες. Τότε τι γίνεται; Ο Θεός μάς καλεί να αφήσουμε τις έγνοιες μας επάνω Του. Ακόμη κι αν οι καταστάσεις παραμένουν φρικτές, “αφήστε όλες σας τις φροντίδες σ’ Αυτόν, γιατί Αυτός φροντίζει για σας”.11Α´ Επιστολή Πέτρου 5.7: Πᾶσαν τὴν μέριμναν ὑμῶν ἐπιρίψαντες ἐπ’ αὐτόν, ὅτι αὐτῷ μέλει περὶ ὑμῶν. Ίσως να φαίνεται ότι τα πράγματα έχουν ξεφύγει από τον έλεγχο, όμως δεν είναι έτσι. Όταν φαίνεται πως όλος ο κόσμος καταρρέει, ο Θεός είναι Εκείνος που μας κρατάει. Τότε είναι που όποιος γνωρίζει τον Θεό μπορεί να νιώθει ευγνωμοσύνη. “Ο Κύριος έρχεται σύντομα. Για τίποτα να μη σας πιάνει άγχος, αλλά σε κάθε περίσταση τα αιτήματά σας να τα απευθύνετε στον Θεό με προσευχή και δέηση, που θα συνοδεύονται από ευχαριστία. Και η ειρήνη του Θεού, που είναι ασύλληπτη στο ανθρώπινο μυαλό, θα διαφυλάξει τις καρδιές σας και τις σκέψεις σας κοντά στον Ιησού Χριστό”12Επιστολή προς Φιλιππησίους 4.5-7: Ὁ Κύριος ἐγγύς. μηδὲν μεριμνᾶτε, ἀλλ’ ἐν παντὶ τῇ προσευχῇ καὶ τῇ δεήσει μετὰ εὐχαριστίας τὰ αἰτήματα ὑμῶν γνωριζέσθω πρὸς τὸν Θεόν. καὶ ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ ἡ ὑπερέχουσα πάντα νοῦν φρουρήσει τὰς καρδίας ὑμῶν καὶ τὰ νοήματα ὑμῶν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ.. Ο Θεός μπορεί να μας προμηθεύει με λύσεις σε προβλήματα που φαίνονται σ’ εμάς πολύ πιο δύσκολα. Ίσως κάθε συνειδητός Χριστιανός να είναι σε θέση να γράψει έναν κατάλογο από τέτοια παραδείγματα της δικής του ζωής. Αν όμως οι καταστάσεις δεν βελτιωθούν, ο Θεός και τότε, μέσα στα προβλήματα, μας δίνει την ειρήνη Του. “Τη δική μου ειρήνη σάς δίνω. Δεν σας τη δίνω όπως τη δίνει ο κόσμος. Μην ανησυχείτε και μη δειλιάζετε”.13Κατά Ιωάννην ευαγγέλιο 14.27: Εἰρήνην ἀφίημι ὑμῖν, εἰρήνην τὴν ἐμὴν δίδωμι ὑμῖν· οὐ καθὼς ὁ κόσμος δίδωσιν, ἐγὼ δίδωμι ὑμῖν. μὴ ταρασσέσθω ὑμῶν ἡ καρδία μηδὲ δειλιάτω.
Σ’ αυτό το σημείο (όταν ακόμη οι καταστάσεις είναι δύσκολες), ο Θεός μάς ζητάει να συνεχίσουμε να Τον εμπιστευόμαστε – να “βαδίζουμε σύμφωνα με την πίστη, κι όχι σύμφωνα μ’ αυτά που βλέπουμε”, λέει η Γραφή.14Β´ Επιστολή προς Κοριθίους 5.7: Διὰ πίστεως γὰρ περιπατοῦμεν, οὐ διὰ εἴδους. Δεν πρόκειται για τυφλή πίστη. Βασίζεται πάνω στον χαρακτήρα του Θεού. Ένα αυτοκίνητο που διασχίζει τη γέφυρα του Ρίου – Αντιρρίου βασίζεται στην αξιοπιστία της γέφυρας. Δεν έχει σημασία τι νιώθει ο οδηγός, ή τι σκέφτεται, ή τι συζητεί με τον συνοδηγό του. Αυτό που φέρνει το αυτοκίνητο με ασφάλεια στην άλλη όχθη είναι η αξιοπιστία της γέφυρας, την οποία ο οδηγός ήταν πρόθυμος να εμπιστευτεί.
Με τον ίδιο τρόπο ο Θεός ζητάει από εμάς να εμπιστευτούμε την ακεραιότητά Του, τον χαρακτήρα Του, την ευσπλαχνία Του, την αγάπη Του, τη σοφία Του, τη δικαιοσύνη Του. Μας λέει, “Πάντα σε αγαπούσα, γι’ αυτό θα συνεχίσω να σου είμαι πιστός”.15Ιερεμίας 38[31].3: Ἀγάπησιν αἰωνίαν ἠγάπησά σε, διὰ τοῦτο εἵλκυσά σε εἰς οἰκτίρημα. “Σ’ εκείνον έλπιζε κάθε στιγμή, λαέ μου, μπροστά Του ανοίξτε τις καρδιές σας· το καταφύγιό μας είναι ο Θεός”.16Ψαλμοί 61[62].9: Ἐλπίσατε ἐπ’ αὐτόν, πᾶσα συναγωγὴ λαοῦ· ἐκχέετε ἐνώπιον αὐτοῦ τὰς καρδίας ὑμῶν· ὁ Θεὸς βοηθὸς ἡμῶν..
Πώς να προσευχόμαστε
Ο Θεός είναι πρόθυμος να απαντήσει στις προσευχές των παιδιών Του (εκείνων που Τον έχουν δεχτεί στη ζωή τους και επιθυμούν να Τον ακολουθούν). Θέλει να αφήνουμε σ’ Αυτόν όλες μας τις μέριμνες με προσευχή, κι Εκείνος θα ενεργήσει ανάλογα με το θέλημά Του. Καθώς αντιμετωπίζουμε δυσκολίες, αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να αφήσουμε επάνω Του όλες μας τις έννοιες και να δεχτούμε από Εκείνον την ειρήνη Του, που αψηφάει τις περιστάσεις. Η βάση της ελπίδας και της πίστης μας είναι ο χαρακτήρας του ίδιου του Θεού. Όσο καλύτερα Τον γνωρίζουμε, τόσο ευκολότερα Τον εμπιστευόμαστε».17Η Marilyn Adamson, άθεη στο παρελθόν για μεγάλο χρονικό διάστημα, δημιούργησε το 2000 και διευθύνει την ιστοσελίδα EveryStudent.com, που είναι διαθέσιμη σε πάνω από 45 γλώσσες, βοηθώντας χιλιάδες ανθρώπους, και ιδιαίτερα φοιτητές, στις απορίες τους σχετικά με τον Θεό, και καθοδηγώντας του σε μια βιωματική σχέση μαζί Του.
Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για τον χαρακτήρα του Θεού, μπορείτε να δείτε στην ίδια ιστοσελίδα το άρθρο: «Η ύπαρξη του Θεού». Η βάση των προσευχών μας είναι ο χαρακτήρας του Θεού. Η πρώτη προσευχή που ο Θεός θα απαντήσει είναι εκείνη με την οποία θα Του ζητήσεις να έχεις μια προσωπική βιωματική σχέση μαζί Του.
Ο Γρηγόριος Νύσσης γράφει: «Χωρίζεται από τον Θεό όποιος δεν συνδέεται μέσω της προσευχής με τον Θεό. Επομένως αυτό πρέπει πρώτα εμείς να διδαχτούμε με τον λόγο, ότι πρέπει πάντοτε να προσευχόμαστε, και να μην αποκάμνουμε. Άλλωστε με το να προσεύχεται κανείς αποκτά τη δυνατότητα να είναι μαζί με τον Θεό· κι όποιος είναι μαζί με τον Θεό είναι διαχωρισμένος από τον αντίπαλό του (τον Διάβολο). Η προσευχή είναι περιφρούρηση της ευθυκρισίας, διαπαιδαγώγηση του θυμού, συγκράτηση της αλαζονείας, κάθαρση της μνησικακίας, εκθρόνιση του φθόνου, κατάργηση της αδικίας, αναθεώρηση της ασέβειας. Η προσευχή είναι δύναμη των σωμάτων, ευημερία του σπιτιού, νομιμότητα της πόλης, εξουσία της βασιλείας, τρόπαιο του πολέμου, εξασφάλιση της ειρήνης, συνένωση των διαχωρισμένων, διατήρηση των συνενωμένων. Η προσευχή είναι σφραγίδα της παρθενίας, εγγύηση του γάμου, όπλο των οδοιπόρων, φύλακας όσων κοιμούνται, θάρρος όσων είναι άγρυπνοι, παραγωγικότητα των γεωργών, σωτηρία των θαλασσοπόρων. Η προσευχή είναι συνήγορος των κατηγορουμένων, ανακούφιση των φυλακισμένων, ξεκούραση των αποκαμωμένων, ενθάρρυνση των λυπημένων, ευχαρίστηση των χαρούμενων, παρηγοριά όσων πενθούν, στεφάνι όσων παντρεύονται, γιορτή των γενεθλίων, επικήδειος όσων πεθαίνουν. Η προσευχή είναι συναναστροφή με τον Θεό, θέαση των αοράτων, βεβαιότητα για όσα επιθυμούμε, ισοτιμία με τους αγγέλους, πρόοδος των καλών, απόρριψη των κακών, διόρθωση των σφαλμάτων, απόλαυση όσων υπάρχουν, ύπαρξη όσων ελπίζουμε».18Γρηγόριος Νύσσης, Εἰς τὴν προσευχὴν λόγοι, Λόγος 1, σ. 208.1-23 Oehler: Χωρίζεται δὲ τοῦ Θεοῦ ὁ μὴ συνάπτων ἑαυτὸν διὰ προσευχῆς τῷ Θεῷ. Οὐκοῦν τοῦτο χρὴ πρότερον ἡμᾶς διδαχθῆναι τῷ λόγῳ, ὅτι δεῖ πάντοτε προσεύχεσθαι, καὶ μὴ ἐκκακεῖν [Λουκ. 18.1]. Ἐκ γὰρ τοῦ προσεύχεσθαι περιγίνεται τὸ μετὰ Θεοῦ εἶναι· ὁ δὲ μετὰ Θεοῦ ὢν τοῦ ἀντικειμένου κεχώρισται. Προσευχὴ σωφροσύνης ἐστὶ φυλακτήριον, θυμοῦ παιδαγωγία, τύφου καταστολή, μνησικακίας καθάρσιον, φθόνου καθαίρεσις, ἀδικίας ἀναίρεσις, ἀσεβείας ἐπανόρθωσις. Προσευχὴ σωμάτων ἐστὶν ἰσχύς, οἰκίας εὐθηνία, πόλεως εὐνομία, βασιλείας κράτος, πολέμου τρόπαιον, εἰρήνης ἀσφάλεια, τῶν διεστώτων συναγωγή, τῶν συνεστώτων διαμονή. Προσευχὴ παρθενίας ἐστὶ σφραγίς, γάμου πίστις, ὁδοιπόροις ὅπλον, κοιμωμένων φύλαξ, ἐγρηγορότων θάρσος, γεωργῶν εὐφορία, ναυτιλλομένων σωτηρία. Προσευχὴ κρινομένων συνήγορος, δεδεμένων ἄνεσις, κεκμηκότων ἀνάπαυσις, λυπουμένων παραμυθία, χαιρόντων θυμηδία, πενθούντων παράκλησις, γαμούντων στέφανος, γενεθλίων ἑορτή, ἀποθνησκόντων ἐντάφιον. Προσευχὴ Θεοῦ ὁμιλία, τῶν ἀοράτων θεωρία, τῶν ἐπιθυμουμένων πληροφορία, τῶν ἀγγέλων ὁμοτιμία, τῶν καλῶν προκοπή, τῶν κακῶν ἀποτροπή, τῶν ἁμαρτανομένων διόρθωσις, τῶν παρόντων ἀπόλαυσις, τῶν ἐλπιζομένων ὑπόστασις [Εβρ. 11.1].
