Η χριστιανική πίστη επικεντρώνεται σε έναν Θεό αγάπης, ο οποίος αποκάλυψε τον εαυτό Του, με αποτέλεσμα να μπορεί κανείς να Τον γνωρίσει προσωπικά και να έχει επικοινωνία μαζί Του μέσω του Ιησού Χριστού. Προϋπόθεση γι’ αυτό είναι να αποδεχτεί κανείς συνειδητά, με μετάνοια και πίστη, την απολυτρωτική θυσία του Ιησού Χριστού επάνω στον σταυρό του Γολγοθά, με την οποία πληρώθηκε η ποινή για την αμαρτία ολόκληρου του ανθρώπινου γένους. Με την προσωπική αυτή απόφαση αρχίζει μια πορεία, κατά την οποία σταδιακά γνωρίζει κανείς τον Θεό όλο και περισσότερο, αγαπά τον Θεό και θέλει να Τον υπακούει όλο και περισσότερο, και νοιάζεται για τον συνάνθρωπό του όλο και περισσότερο, καθώς η αγάπη του Ιησού Χριστού γεμίζει την καρδιά του όλο και περισσότερο.
Η χριστιανική πίστη βασίζεται στην Αγία Γραφή, δηλαδή την Παλαιά Διαθήκη και την Καινή Διαθήκη, με την πεποίθηση ότι η Αγία Γραφή περιέχει την αποκάλυψη του Θεού στην ανθρωπότητα. Η Αγία Γραφή, πέρα από την ιστορική καταγραφή της ζωής και των θαυμάτων του Ιησού Χριστού, αποκαλύπτει τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά του Θεού, την αγάπη και την αλήθεια Του, καθώς και πώς μπορεί κανείς να έχει μια βιωματική σχέση αγάπης μαζί Του. Τα ερμηνευτικά συγγράμματα των Πατέρων της Εκκλησίας αποτελούν εξαιρετικό βοήθημα για τη σωστή και ισορροπημένη ερμηνεία της Αγίας Γραφής.
Αυτός που ακολουθεί τη χριστιανική πίστη μπορεί, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, να στραφεί με σιγουριά σε έναν πάνσοφο και παντοδύναμο Θεό, που τον αγαπάει και νοιάζεται γι’ αυτόν αληθινά. Έχει την πεποίθηση ότι ο Θεός απαντά στις προσευχές του, και ότι η ζωή του αποκτά νόημα καθώς τη ζει για να τιμά και να δοξάζει τον Θεό. Πιστεύει ότι η ζωή του δεν τελειώνει εδώ κάτω στη γη, αλλά συνεχίζεται και μετά τον θάνατό του αιώνια στην άμεση παρουσία του Θεού.
Στην ανώνυμη Επιστολή προς Διόγνητον, γραμμένη τον 2ο αιώνα μ.Χ., διαβάζουμε: «Οι Χριστιανοί δεν διαφοροποιούνται από τους άλλους ανθρώπους ούτε στην περιοχή, ούτε στη γλώσσα ούτε στα έθιμά τους. Άλλωστε δεν κατοικούν πουθενά σε δικές τους πόλεις, ούτε μιλούν κάποια ασυνήθιστη γλώσσα, ούτε ζουν με κάποιον εξεζητημένο τρόπο. Η διδασκαλία τους δεν προέρχεται από κάποια επινόηση και στοχασμό ανθρώπων με πολυδιάστατη φιλομάθεια, ούτε πρωτοστατούν σε κάποια ανθρώπινη προσπάθεια. Κατοικούν βέβαια και σε ελληνικές και σε βαρβαρικές πόλεις, όπως έλαχε στον καθένα, και παρόλο που ακολουθούν τις τοπικές συνήθειες και στο ντύσιμο και στη διατροφή και στην υπόλοιπη ζωή τους, παρουσιάζουν έναν αξιοθαύμαστο και αναμφισβήτητα απροσδόκητο τρόπο στη διαμόρφωση της διαβίωσής τους. Κατοικούν στις δικές τους πατρίδες, αλλά σαν να είναι επισκέπτες· συμμετέχουν σε όλα ως πολίτες, και υπομένουν τα πάντα σαν να είναι ξένοι· κάθε ξένη χώρα είναι πατρίδα τους, και κάθε πατρίδα ξένη χώρα».1 Ἐπιστολὴ πρὸς Διόγνητον 5.1-5 Marrou, Sources chrétiennes 33 bis: Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔθεσι διακεκριμένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων. οὔτε γάρ που πόλεις ἰδίας κατοικοῦσι οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγμένῃ χρῶνται οὔτε βίον παράσημον ἀσκοῦσιν. οὐ μὴν ἐπινοίᾳ τινὶ καὶ φροντίδι πολυπραγμόνων ἀνθρώπων μάθημα τοῦτ’ αυτοῖς ἐστιν εὑρημένον, οὐδὲ δόματος ἀνθρωπίνου προεστᾶσιν, ὥσπερ ἔνιοι. κατοικοῦντες δὲ πόλεις ἑλληνίδας τε καὶ βαρβάρους, ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη, καὶ τοῖς ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ καὶ τῷ λοιπῳ βίῳ θαυμαστὴν καὶ ὁμολογουμένως παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν πολιτείας. πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας, ἀλλ’ ὡς πάροικοι· μετέχουσι πάντων ὡς πολῖται, καὶ πάνθ’ ὑπομένουσιν ὡς ξένοι· πᾶσα ξένη πατρίς ἐστιν αυτῶν, καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη.
Υπάρχουν βέβαια στον κόσμο διάφορα θρησκευτικά συστήματα, και αξίζει τον κόπο να δει κανείς συνοπτικά κάποια από τα πιο σημαντικά. Το καθένα από αυτά έχει ασφαλώς διάφορα παρακλάδια με διαφορετικές αποχρώσεις πίστης, αλλά μπορεί κανείς να επικεντρωθεί στα κύρια σημεία της διδασκαλίας τους, ώστε να μπορέσει να τα αντιπαραβάλει με τη χριστιανική πίστη.
Ινδουϊσμός
Οι περισσότεροι Ινδουϊστές λατρεύουν ένα Ον, μια υπέρτατη ολότητα (Βράχμαν), η οποία εκφράζεται μέσα από άπειρες θεότητες. Και αυτές οι θεότητες παίρνουν υπόσταση μέσα από τα είδωλα, τους ναούς, τους γκουρού, τα ποτάμια, τα ζώα, κ.λ.π.
Οι Ινδουϊστές πιστεύουν στη μετενσάρκωση, και θεωρούν ότι η θέση που έχουν στην τωρινή ζωή τους διαμορφώνεται με βάση τις πράξεις τους στην προηγούμενη ζωή τους. Αν η συμπεριφορά τους ήταν κακή στην προηγούμενη ζωή τους, τότε μπορεί να υποφέρουν τρομακτικές δυσκολίες στην τωρινή τους ζωή. Ο σκοπός ενός Ινδουϊστή είναι να ελευθερωθεί από τον νόμο του κάρμα, δηλαδή να ελευθερωθεί από τις συνεχείς μετενσαρκώσεις.
Υπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι για να τελειώσει αυτός ο κύκλος του κάρμα: 1. Να αφοσιωθεί κανείς με αγάπη σε κάποια από τις θεότητες των Ινδουϊστών. 2. Να αυξήσει τη γνώση του για τον Βράχμαν (την ολότητα) μέσα από τον διαλογισμό, να κατανοήσει δηλαδή ότι οι περιστάσεις της ζωής δεν είναι πραγματικές, ότι ο εαυτός είναι μια αυταπάτη, και ότι μόνο ο Βράχμαν είναι αληθινός. 3. Να αφιερώσει τον εαυτό του σε διάφορες θρησκευτικές τελετές και ιεροτελεστίες.
Στον Ινδουϊσμό το άτομο έχει την ελευθερία να επιλέξει με ποιον τρόπο θα φτάσει στην πνευματική τελειότητα. Επίσης ο Ινδουϊσμός έχει μια πιθανή εξήγηση για τον πόνο και το κακό στον κόσμο. Σύμφωνα με τον Ινδουϊσμό, οι κακουχίες που υποφέρει κάποιος, είτε πρόκειται για αρρώστια, είτε για πείνα, είτε για καταστροφή, οφείλονται στις κακές πράξεις που έκανε ο ίδιος, πιθανότατα σε μια προηγούμενη ζωή του. Μόνο η ψυχή έχει σημασία, η οποία κάποια μέρα θα ελευθερωθεί από τον κύκλο των μετενσαρκώσεων και θα αναπαυθεί.
Βουδισμός
Οι Βουδιστές δεν λατρεύουν κάποιους συγκεκριμένους θεούς. Οι άνθρωποι έξω από τον Βουδισμό συχνά πιστεύουν ότι οι Βουδιστές λατρεύουν τον Βούδα. Όμως, ο Βούδας (που σημαίνει «Φωτισμένος», ενώ το όνομά του ήταν Σιντχάρτα Γκαουτάμα) ποτέ δεν ισχυρίστηκε ότι ήταν θεός. Οι Βουδιστές θεωρούν ότι ήταν κάποιος που έχει ήδη επιτύχει αυτό που και εκείνοι αγωνίζονται να επιτύχουν, δηλαδή την πνευματική φώτιση, και μαζί με αυτήν την ελευθερία από τον συνεχόμενο κύκλο εναλλαγής της ζωής με τον θάνατο. Οι περισσότεροι Βουδιστές πιστεύουν ότι ένας άνθρωπος έχει απεριόριστες μετενσαρκώσεις, οι οποίες αναπόφευκτα κάποια στιγμή συμπεριλαμβάνουν και πόνο μέσα τους. Ένας Βουδιστής προσπαθεί γενικά να δώσει τέλος σε αυτές τις μετενσαρκώσεις. Οι Βουδιστές πιστεύουν ότι αυτό που προκαλεί τις μετενσαρκώσεις είναι οι επιθυμίες, οι αντιπάθειες και οι αυταπάτες ενός ανθρώπου. Επομένως ο σκοπός ενός Βουδιστή είναι να εξαγνίσει την καρδιά του και να εγκαταλείψει όλες τις επιθυμίες του για σαρκικές απολαύσεις, καθώς επίσης και την αγάπη για τον εαυτό του.
Οι Βουδιστές ακολουθούν έναν κατάλογο από θρησκευτικές αρχές, και είναι πολύ αφοσιωμένοι στον διαλογισμό. Όταν ένας Βουδιστής διαλογίζεται, διαφέρει από κάποιον που προσεύχεται ή που επικεντρώνει την προσοχή του σε έναν θεό· πρόκειται περισσότερο για πράξη αυτοπειθαρχίας. Μέσα από τον διαλογισμό μπορεί κάποιος να φτάσει στη Νιρβάνα, επομένως στην «απελευθέρωση» από τη φλόγα της επιθυμίας.
Ο Βουδισμός προσφέρει κάτι που ισχύει για τις περισσότερες θρησκείες στον κόσμο: πειθαρχία, αξίες και οδηγίες, με βάση τις οποίες κάποιος θα ήθελε να ζήσει.
Ισλαμισμός
Οι Μουσουλμάνοι πιστεύουν ότι υπάρχει ένας παντοδύναμος θεός, τον οποίο ονομάζουν Αλλάχ, ο οποίος είναι απεριόριστα ανώτερος και εξοχότερος από τον άνθρωπο. Ο Αλλάχ θεωρείται ο δημιουργός του σύμπαντος και η πηγή όλου του καλού και του κακού. Οτιδήποτε συμβαίνει είναι θέλημα του Αλλάχ. Είναι ένας δυνατός και αυστηρός κριτής, ο οποίος θα δείξει έλεος στους οπαδούς του, αν έχουν κάνει αρκετά καλά έργα στη ζωή τους και αν είναι αφοσιωμένοι στη θρησκεία. Η σχέση ενός πιστού Μουσουλμάνου με τον Αλλάχ είναι σχέση υπηρέτη με αφεντικό.
Αν και ένας Μουσουλμάνος αποδίδει τιμή σε αρκετούς προφήτες, ο Μωάμεθ θεωρείται ο τελευταίος προφήτης, του οποίου τα λόγια και οι αρχές ζωής έχουν ιδιαίτερη εξουσία. Για να είναι κανείς συνεπής Μουσουλμάνος, θα πρέπει να ακολουθεί πέντε θρησκευτικούς κανόνες: 1. Να επαναλαμβάνει το πιστεύω για τον Αλλάχ και τον Μωάμεθ. 2. Να απομνημονεύσει και να λέει κάποιες συγκεκριμένες προσευχές στα Αραβικά πέντε φορές την ημέρα. 3. Να δίνει ελεημοσύνη σε αυτούς που έχουν ανάγκη. 4. Για έναν μήνα κάθε χρόνο να απέχει από φαγητό, ποτό, σεξ και κάπνισμα από την ανατολή μέχρι τη δύση του ήλιου. 5. Να ταξιδέψει τουλάχιστον για μια φορά στη ζωή του στη Μέκκα και να προσκυνήσει ένα ιερό. Ένας Μουσουλμάνος πιστεύει ότι, όταν πεθάνει, η είσοδός του στον παράδεισο εξαρτάται από την πιστότητα με την οποία τήρησε αυτούς τους κανόνες. Αν δεν τους τήρησε όπως έπρεπε, θα τιμωρηθεί αιώνια στην κόλαση.
Για πολλούς ανθρώπους ο Ισλαμισμός καλύπτει τις προσδοκίες που έχουν από μια θρησκεία και από έναν θεό. Ο Ισλαμισμός διδάσκει ότι υπάρχει ένας υπέρτατος θεός, τον οποίο λατρεύουμε κάνοντας καλές πράξεις και ακολουθώντας με πειθαρχία θρησκευτικούς κανόνες. Μετά τον θάνατό του ένας άνθρωπος θα ανταμειφθεί ή θα τιμωρηθεί, σύμφωνα με τη θρησκευτική του αφοσίωση.
Νέα Εποχή
Η Νέα Εποχή προβάλει την ανάπτυξη της προσωπικής δύναμης ενός ατόμου, την ανάπτυξη του θεϊκού στοιχείου που έχει μέσα του. Όταν ένας οπαδός της Νέας Εποχής αναφέρεται στον θεό, δεν μιλάει για έναν ανώτερο, προσωπικό θεό που δημιούργησε το σύμπαν, αλλά για μια ανώτερη συνείδηση μέσα στον ίδιο του τον εαυτό. Ένα άτομο στη Νέα Εποχή βλέπει τον εαυτό του σαν θεό, σαν αυτό που αποκαλείται κόσμος, σύμπαν. Στην πραγματικότητα οτιδήποτε βλέπει, ακούει, νιώθει ή φαντάζεται κάποιος, θεωρείται θεϊκό.
Η Νέα Εποχή παρουσιάζεται σαν μια συλλογή από αρχαίες πνευματικές παραδόσεις. Αναγνωρίζει πολλούς θεούς και θεές, όπως και ο Ινδουϊσμός. Η γη αντιμετωπίζεται ως πηγή κάθε πνευματικότητας, και έχει τη δική της νοημοσύνη, τα δικά της αισθήματα και τη δική της θεότητα. Αλλά αυτό που υπάρχει πάνω από όλα, είναι ο εαυτός. Ο εαυτός είναι το σημείο από το οποίο ξεκινούν όλα, το σημείο που τα ελέγχει όλα και ο θεός όλων. Δεν υπάρχει άλλη πραγματικότητα έξω από αυτήν που ορίζει το ίδιο το άτομο.
Η Νέα Εποχή διδάσκει τον ανατολικό μυστικισμό σε πολλές μορφές, καθώς και πολλές πνευματικές, μεταφυσικές και φυσικές τεχνικές, όπως ασκήσεις αναπνοής, ψαλμωδίες, ρυθμικά χτυπήματα, διαλογισμό, και όλα αυτά για να αναπτύξει κανείς μια μεταβαλλόμενη συνείδηση, και τη θεότητα που κρύβει μέσα σου.
Οτιδήποτε αρνητικό βιώνει ένα άτομο (αποτυχίες, θλίψη, θυμό, εγωισμό, πόνο) θεωρείται αυταπάτη. Εφόσον πιστεύει ότι είναι απόλυτα κυρίαρχος στη ζωή του, τίποτα δεν μπορεί να πάει λάθος, δεν μπορεί να υπάρξει τίποτα αρνητικό ή οδυνηρό. Τελικά, το άτομο αναπτύσσει την πνευματικότητά του σε τέτοιο βαθμό, ώστε δεν υπάρχει καμιά υπαρκτή, εξωτερική πραγματικότητα. Το άτομο, που γίνεται θεός, δημιουργεί τη δική του πραγματικότητα.
Συγκριτική αποτίμηση
Όταν κανείς εξετάζει αυτά τα κυριότερα θρησκευτικά συστήματα και τις απόψεις τους για τον Θεό, διαπιστώνει μεγάλες διαφορές: Οι Ινδουϊστές αναγνωρίζουν μια πλειάδα θεοτήτων. Οι Βουδιστές δεν επικεντρώνονται σε μια θεότητα. Οι Μουσουλμάνοι πιστεύουν σε έναν δυνατό θεό, τον οποίο όμως δεν μπορεί κανείς να γνωρίσει, παρά μόνο ως αυστηρό κριτή. Οι ακόλουθοι της Νέας Εποχής πιστεύουν ότι οι ίδιοι είναι ο θεός. Οι Χριστιανοί πιστεύουν σε έναν προσιτό Θεό αγάπης.
Η πνευματική θεώρηση της ζωής είναι επίσης διαφορετική σε καθένα από τα κυριότερα θρησκευτικά συστήματα: Στον Ινδουϊσμό το άτομο είναι ολομόναχο, προσπαθώντας να κερδίσει την απελευθέρωσή του από το Κάρμα. Στον Βουδισμό το άτομο ακολουθεί μια μοναχική αναζήτηση, για να ελευθερωθεί από την επιθυμία. Στον Ισλαμισμό το άτομο ακολουθεί θρησκευτικούς κανόνες, για να κερδίσει τον παράδεισο μετά τον θάνατό του. Στη Νέα Εποχή το άτομο επεξεργάζεται την προσωπική του θεοποίηση. Στη χριστιανική πίστη προβάλλεται μια προσωπική σχέση με έναν προσωπικό Θεό, μια σχέση που συνεχίζεται και στην άλλη ζωή.
Κάθε θρησκεία που υπάρχει στον κόσμο έχει τη δική της κοσμοθεωρία και τις δικές της αρχές. Ωστόσο μόνο η χριστιανική πίστη υποστηρίζει ότι υπάρχει ένας προσωπικός Θεός αγάπης, Τον οποίο μπορεί κανείς να γνωρίσει προσωπικά εδώ, σ’ αυτή τη ζωή. Ο Ιησούς Χριστός μίλησε για έναν Θεό ο οποίος μας καλωσορίζει σε μια σχέση μαζί Του, και έρχεται δίπλα μας για να είναι ο σύμβουλός μας, ο παρηγορητής μας, ένας παντοδύναμος Θεός που μας αγαπάει και νοιάζεται για μας.
